1. Tên quy trình: Quy trình sản xuất cây su su.
2. Thông tin chung
2.1. Xuất xứ quy trình
Trên cơ sở kết quả thực hiện đề tài, nhiệm vụ khoa học công nghệ liên quan; tổng kết thực tiễn sản xuất của đối tượng cây trồng trên địa bàn; tham khảo các quy trình do Bộ Nông nghiệp và PTNT, các viện, trường và quy trình của các địa phương khác đã ban hành.
2.2. Phạm vi, đối tượng áp dụng
- Phạm vi: Sản xuất cây su su trên địa bàn tỉnh Sơn La.
- Đối tượng áp dụng: Quy trình áp dụng cho các tổ chức, cá nhân sản xuất cây su su trên địa bàn tỉnh Sơn La.
3. Nội dung
3.1. Yêu cầu điều kiện ngoại cảnh
3.1.1. Yêu cầu về nhiệt độ
Có thể trồng cây su su quanh năm, nhưng vì cây su su ưa tiết trời lạnh, do đó muốn cây phát triển tốt và cho năng suất cao nhất, bạn nên trồng su su vào khoảng từ tháng 9 âm lịch và thu hoạch từ tháng 12 cho đến tận tháng 3 năm sau.
3.1.2. Yêu cầu về mưa và độ ẩm
Thiếu nước ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Nếu thiếu nước ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng cây.
3.1.3. Yêu cầu về ánh sáng
Ánh sáng đóng vai trò quyết định, điều khiển một chu kỳ sống của cây trồng.
Không chỉ ảnh hưởng tới quá trình trao đổi chất của cây mà ánh sáng còn làm thay đổi nhiệt độ, độ ẩm, chất đất giúp cây phát triển bình thường.
3.1.4. Yêu cầu về đất đai
Su su có thể trồng trên nhiều loại đất khác nhau, tuy nhiên, để cây sinh trưởng và phát triển tốt, bà con nên chọn những chân đất thích hợp với các loại cây họ bầu bí.
3.2. Kỹ thuật trồng, chăm sóc
3.2.1. Tiêu chuẩn cây giống
- Trồng su su bằng quả giống đã có mầm. Quả giống to, nây đều, gai cứng, mầm to khỏe không bị dập, đã được xử lý sạch bệnh, có 1 mầm mập dài tầm 10-15cm, có từ 2 đến 3 lá thật.
- Chỉ sử dụng giống đã được phép lưu hành theo quy định của pháp luật.
3.2.2. Thiết kế vườn trồng
Đất trồng su su cần được cày bừa kỹ, dọn sạch cỏ dại, sau đó lên luống cao khoảng 20-30cm, rộng 1-1,2m. Mỗi luống cách nhau khoảng 80-100cm để cây có không gian phát triển.
3.2.3. Bố trí mật độ và khoảng cách trồng
Mật độ trồng: Trồng mỗi hốc 3-4 quả, cách nhau 30-40cm, sau đó lấp đất phủ kín quả, chỉ để hở mầm. Một ha phải trồng từ 250-360kg quả giống để đảm bảo mật độ 1.000-1.500 cây/ha.
3.2.4. Đào hố trồng và bón lót
Đào hố rộng 80-100cm, sâu 40-50cm, đổ nhiều mùn rác, phân bón vào hố và để chừng một tuần mới đặt quả giống xuống. Các hố được đào thẳng hàng, cách nhau 2,5-3,0m. Mỗi hố bón 10-15kg phân chuồng và 1kg supe lân, 1kg kali sunfat (không kể đổ thêm các chất mùn bã).
3.2.5. Thời vụ và kỹ thuật trồng
Thời vụ trồng: Tốt nhất là trồng su su vào tháng 9 âm lịch để cho thu hoạch quả từ tháng 12 đến đầu tháng 3 năm sau. Nếu trồng sớm quá (tháng 8) hoặc trồng muộn quá (tháng 10, 11) thời tiết bất lợi cho su su ra và đậu quả, năng suất quả sẽ không cao.
3.2.6. Chăm sóc
Công việc chăm sóc su su rất đơn giản, gồm các thao tác sau: Che nắng cho quả giống lúc mới trồng. Kiểm tra sau khi mọc để khỏi bị mất khoảng. Khi cây đã mọc đều phải làm giàn theo kiểu giàn mướp, cao 1,8-2m. Khi su su mọc dài 1-1,5m thì cắm dóc cho cây leo lên giàn.
- Tưới nước làm cỏ: Phụ thuộc vào tình hình thời tiết. Nếu như trời mưa quá nhiều thì bạn cần phát nước để cây không bị úng chết, Còn nếu như gặp tình trạng trời nắng gắt thì bạn cần phải tăng số lượng nước tưới cho cây để đảm bảo đất có đủ độ ẩm. Khi nương dây lên giàn cũng là lúc vét đất xung quanh phủ lên gốc cây su su.
- Cắt tỉa: Bố trí, san dây cho đều, tuyệt đối không được đánh cành bấm ngọn của su su như đối với bầu bí.
3.2.7. Bón phân
Bón phân thúc vào 2 giai đoạn:
- Lần thứ nhất bón khi cây vừa lên giàn. Dùng phân nước tưới quanh gốc để rễ cây ăn rộng ra. Có thể rải một lớp bùn cống rãnh lên mặt luống.
- Lần thứ hai bón khi bắt đầu thu hoạch. Bón thúc bằng phân nước hữu cơ hoặc lấy 200kg phân đạm trộn với 100kg kali hoà lẫn vào nước. Lần bón này làm cho quả sáng mã và chắc, chống rụng quả.
3.2.8. Quản lý sinh vật hại
a) Quản lý sinh vật hại tổng hợp
- Biện pháp canh tác: Đảm bảo mật độ trồng thích hợp, vệ sinh đồng ruộng, làm sạch cỏ dại trong ruộng và bờ, bụi rậm quanh ruộng nhằm hạn chế nơi cư trú của sinh vật hại, bón phân đầy đủ, cân đối, hạn chế bón quá nhiều phân hóa học, tăng cường bón phân hữu cơ.
- Biện pháp thủ công: Dùng tay bắt sâu, ngắt bỏ lá bị bệnh; hoặc dùng vợt, bẫy đèn, bả độc để diệt sâu hại.
- Biện pháp sinh học: Bảo vệ các loại sinh thiên địch của sâu bệnh hại cây trồng trên đồng ruộng như ong mắt đỏ, ếch, chim… hoặc sử dụng các chế phẩm sinh học để trừ sâu bệnh.
- Biện pháp hóa học: Chỉ sử dụng thuốc BVTV được quy định trong danh mục thuốc BVTV được phép sử dụng tại Việt Nam. Khi sử dụng thuốc BVTV phòng trừ sinh vật gây hại phải sử dụng theo nguyên tắc 4 đúng và theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn.
b) Sâu hại
- Bệnh thán thư do nấm Colletotrichum spp gây ra: Bệnh thán thư trên cây su su do nấm Colletotrichum spp. gây ra, thường phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết nắng mưa xen kẽ. Xuất hiện đầu tiên là các đốm màu vàng xanh, sau đó lan rộng nhanh chóng. Trên lá, các vết bệnh liên kết với nhau, khiến lá biến vàng và chết nhanh chóng, chuyển sang màu nâu xám. Trên cuống quả, các đốm màu nâu nhạt và hơi lõm, khi bệnh nặng có thể khiến quả rụng sớm hoặc phát triển chậm và dị dạng
- Bệnh vàng lá, xoăn ngọn su su: Bệnh vàng lá trên cây su su có rất nhiều lý do, bà con nên quan sát kỹ triệu chứng của cây để biết nguyên nhân chính xác để biết cách phòng trừ hiệu quả. Một số nguyên nhân như sau:
+ Cây bị thối rễ: Khi cây bị thối rễ lá sẽ vàng từ gốc lên, các lá trên cây héo dần, nguyên nhân thường do các loại nấm bệnh, gặp điều kiện ẩm ướt phát sinh gây thối rễ.
+ Trường hợp này rất khó để chữa kể cả khi phát hiện sớm. Nếu cây mới trồng thì nên nhổ bỏ cây và trồng cây mới. Ngay từ giai đoạn làm đất, lên chuẩn bị thật kỹ, phun chế phẩm vi sinh đổ gốc EMINA để phân giải các thành phần khó tiêu trong đất đồng thời tiêu diệt nấm bệnh trong đất.
+ Cây bị côn trùng tấn công: Có nhiều loại côn trùng chích hút như rệp tấn công cũng khiến lá cây bị vàng. Bà con có thể nhận biết bằng cách lật mặt dưới của lá xem có các côn trùng trú ngụ hay không.
+ Cây bị bệnh khảm vàng lá do virus: Bệnh lây lan do một số loại côn trùng như bọ phấn trắng mang virus. Nếu thấy lá non bị vàng mà không phát hiện ra côn trùng chích hút thì chính là cây bị vàng lá do virus.
3.3. Thu hoạch
Su su vừa tới lứa thì thu hoạch ngay, cách 5-7 ngày lại thu được một lần. Thu khi quả vừa căng, trông láng vỏ là vừa.